تاريخچه تار در ايران
در تاریخچه تار آنچه معروف است این ساز از سازهای باستانی مانند طنبور برگرفته شده اما نخستین باربه شکل امروزی بدست میرزا رضای شیرازی ساخته شده استاستاد رضا وهدانی در مقدمه ردیف آورده اند: در کتاب یادبودهای سفارت استانبول نوشته خان ملک ساسانی (صفحه 195) می خوانیم که بعد از آنکه عثمانی ها استانبول را گرفتند در زمان شاه صفی که سلطان مراد چهارم بغداد را از ایران گرفت وسی هزار ایرانی را قتل عام کرد شاه قلی استاد موسیقی را دست بسته به حضور آوردند شاه قلی رو به سلطان کرد و گفت من برای زندگی خود اهمیت نمیدهم اما برای هنر التماس میکنم یک تار شش سیمه خواست که فورا" حاضر کردند هنرمندیش مورد توجه سلطان واقع شده و اورا همراه خودش به استانبول برد. رواج موسیقی ایران در پایتخت عثمانی از شاهقلی است (ماخذ گفته های خان ملک ساسانی از کتاب هاممپورگسال تاریخ امپراطوری عثمانی جلد نهم است)
صدای تار ایرانی تو دماعی و به اضافه زنگ مطبوع سیم است که بی شباهت به طرز صحبت کردن ما ایرانیان نیست {مثلا" هنوز دختران ایرانی گاهی عمدا" از توی بینی صحبت میکنند تا جلوه ایی به صحبت خود بدهند... تذکر از نگارنده} معروف است تاری خوش صدا است که صدای تار بدهد نه صدای ماندولین ... (از مقدمه ردیف استاد وهدانی)
تار را در قدیم رود یا روت میگفتند که به معنی تارو پرده است روت همان روده است که در تارهای این ساز و پرده های آن استفاده میشده است قبلا" نیز گفته آمد که در اروپا تار را لوت نامند اما تار را با این شکل امروزی ما از زمان قاجار میا بیم در بسیاری عکسهای قدیمی تارهایی با نقاره هایی گرد و کاسه هایی مخروطی شکل در دست مردم عادی به چشم میخورد که اگرچه چندان خوش تراش نیستند اما بسیار شبیه سازهای امروزی است. این سازها بیشتر شبیه تارهای آذری ولی بزرگتر میباشند.
گیتار سازی است که امروزه علاقه مندان بسیاری را به خود اختصاص داده و از محبوبیت خاصی به ویژه در بین جوانان برخوردار است،وکمتر کسی است که با این ساز خوش صدا که براستی آرامش بخش روح آدمی است آشنایی نداشته باشد.
اما شاید جالب باشد بدانیم که ساختن ونواختن گیتار از چه زمانی آغاز شده و قبلا به چه شکل بوده و با تلاش چه کسانی بوده که گیتار امروزه به این شکل و با بهترین متدهای آموزشی در اختیار ما قرار میگیرد.
سازی که امروزه آنرا گیتار کلایسک مینامیم در اصل تاریخچه آن به هزاران سال قبل برمیگردد!
پارسها،آسوریها،عبریها وبرخی اقوام کهن دیگر انواع مختلفی از سازهای سیمی زخمه ای در اختیار داشته اند تا اینکه در سال 711 با حمله مورها به اسپانیا سازی که ربک(Rebec) نام داشت به این سرزمین آورده شد.
دراثرگذشت سالها این ساز تغییرات بسیاری یافت تا به شکل امروزی در آید.
در قرن17 گیتار دارای 4یا 5 سیم بیشتر نبوده تا اینکه در اواخر قرن 18 پس از تحولات بسیار به شکلی که اکنون در اختیار ماست تغییر شکل داد.
در اوایل قرن 19 چند نوازنده چیره دست در ایتالیا واسپانیا بر آن شدند تا گیتار را به عنوان ساز معتبر کنسرت به ثبت برسانند.از جمله معروفترین آنان فرناندو سوربود که که در دوم فوریه 1778 در بارسلون اسپانیا بدنیا آمد و در هشتم جولای 1839 در پاریس درگذشت.او فرزند یکی از بازرگانان ثروتمند بود وموسیقی را نیز در صومعه مونتسرات (Montserrat) آموخت.فرناندو سور اولین قطعه خود را درسن هجده سالگی در بارسلونا ساخت. استعداد بی نظیر سور در موسیقی و گیتار به حدی بود که فتیس(Fetis) منتقد موسیقی فرانسه او را "بتهوون گیتار" لقب داد.
ويلن :
ارجحترين ساز ميان زهي ها با ميدان صوتي بسيار گسترده است ، درخشان ، روشن وبسيار چابك بوده با طيف وسيعي از طنين هاي غني ، زنگدار ، خشن ، ارامش بخش و.... ميباشد و به همين دليل امكانات گسترده اي را در اختيار اركستر ميگذارد.
ويلن سازي است كه تمامي فواصل كروماتيك عربي و فواصل كروماتيك مخصوص موسيقي ايراني و هر موسيقي ديگر را به راحتي اجرا ميكند .اين ساز داراي چهار سيم است و در هنگام نواختن روي شانه چپ نوازنده قرار ميگيرد ، ويلن به وسيله ارشه نواخته ميشود ، اين ساز چه به صورت تكنواز و چه به صورت هم نواز مهمترين عضو اركسترهاي كوچك و بزرگ محسوب ميشود.
در همنواز اركسترهاي بزرگ ويلن به دو گروه ويلن يك و ويلن دو تقسيم ميشود كه كار گروه ويلن يكها اجراي ملودي اصلي و نقش ويلن دومي ها هارموني قطعه ميباشد .
بسياري از اهنگسازان بزرگ جهان معتقدند كه ويلن قادر است انواع پاساژهاي تند و تزئيني و ماهرانه را به راحتي از هر ساز ديگر بهتر اجرا كند و البته از اين ساز به علت چابوكيش در ملودي هاي پر تحرك بسيار استفاده ميشود .
توضيحي درباره تاريخچه ويلن:
شايد ابتدا اين مسئله به نظر برسد كه ما بر اين راستا هستيم كه در مقوله ساز شناسي به صورتي گذرا و مختصر از معرفي سازهاي مختلف بگذريم اما ما در نظر داريم در معرفي هر ساز بسيار موشكافانه برخورد كنيم و همچون يك سايت تخصصي يك ساز تمامي مطالب گفته و نا گفته يك ساز را بيان كنيم با اين حساب ممكن است معرفي يك ساز و اساتيد ان در داخل و خارج از كشور به دراز بكشد واين از سر وسواس ما براي ارائه يك دايره المعارف كامل موسيقي است كه شايد در نوع خود منحصر به فرد نيز باشد بنابراين دست تمامي كساني را كه در رشته هاي نوازندگي سازهاي كلاسيك به هر صورت فعاليت دارند ميفشاريم و از همه انها براي همكاري نزديك وصميمانه دعوت ميكنيم باشد كه اين حركت سبب پيشرفت و معرفي موسيقي كلاسيك در ايران باشد.
سازی است کوبه ای که برای نواختن آن از تمامی انگشتان دو دست استفاده می شود و از اینرو در میان سازهای کوبه ای منحصر به فرد است. تنبک شبیه جامی است از جنس چوب که به صورت یک تکه ساخته می شود.این ساز به دو بخش تنه و نفیر تقسیم می شود که بر روی دهانه تنه که بزرگتر است پوست کشیده میشود و دهانه نفیر که کوچکتر است باز است.
بدنه تنبک را در گذشته از جنس چوب، سفال و گاهی هم فلز میساختند، اما امروزه فقط از جنس چوب ساخته می شود. این ساز در انواع تنبک زورخانه، تنبک تکنوازی و تنبک ارکستر ساخته می شود.
با تلاش های استاد حسین تهرانی تنبک بعنوان سازی مستقل و تکنواز در موسیقی ایران شناخته شد. از نوازندگان معروف این ساز می توان از ناصر فرهنگفر، امیر ناصر افتتاح، محمد اسماعیلی، پژمان حدادی و بهمن رجبی نام برد.
پیانو یکی از سازهای صفحهکلیددار و مشهورترین آنها است. صدای پیانو در اثر برخورد چکشهایی با سیمهای آن تولید میشود. این چکشها در اثر فشردهشدن کلیدها (کلاویهها) به حرکت در میآیند. سیمهای پیانو به صفحهای موسوم به «صفحهٔ صدا» متصل شدهاند که نقش تقویتکنندهٔ صدای آنها را دارد.
پیانو به عنوان مادر سازها و کاملترین ساز نیز شناخته میشود؛ علت نسبت دادن این لقبها به این ساز آن است که پیانو قادر است محدودهٔ بسیار گستردهای از اصوات را تولید کند در حالی که سایر سازهای اصیل موسیقی تنها بخشی از این محدودهٔ صدا را تولید میکنند. پیانو در شکل فعلیاش بیش از هفت اکتاو دارد و قادر به تولید فرکانسهایی از حدود ۲۰ تا ۵۰۰۰ هرتز میباشد، در حالی که در مقام مقایسه ساز ویولن تنها قادر به تولید کمتر از چهار اکتاو و بهترین خوانندهها تنها قادر به خواندن کمتر از سه اکتاو صدا هستند.
ساز کوبهای یا پرکاشن به هر سازی گفته میشود که از طریق ضربه، تکان، سایش، خراش و یا هر عمل دیگری که منجر به نوسان شود، تولید صدا کند. وظیفهٔ اصلی سازهای کوبهای معمولاً اجرای ضرب (ریتم) در متن آهنگ است ولی توانائی اجرای ملودی را هم دارد. این ساز احتمالاً پس از صدای انسانی قدیمیترین نوع ساز است. سازهای کوبهای را کلا میتوان به ۲ دسته، سازهای کوبهای با کوک معین مثل زیلوفون و سازهای کوبهای با کوک نا معین مثل انواعطبل تقسیم کرد. تاریخچه سازهای کوبهای به هزاران سال پیش برمیگردد.
پركاشن با وسيله اي بنام بينگو بانگو از نوازندگان بومي آفريقاي جنوبي گرفته شده است
اين ساز در گروه همراه سازه بوده و طنين حجم داري براي ساز درامز ميباشد